Het is nog niet zeker waar die komt, wel is duidelijk dát die komt: een nieuwe bovengrondse hoogspanningslijn tussen het zuiden en het noorden van Noord-Holland. Maar dat gaat slachtoffers eisen: de hoogspanningslijnen die er al staan leiden dagelijks tot ontelbare doden onder vogels. Tot verdriet van natuurorganisaties en vogelwerkgroepen. Zij kropen in de pen om een nieuwe 'killing zone' te voorkomen.
De natuurorganisaties en vogelwerkgroepen waarschuwen netbeheerder Tennet voor grote schade voor de natuur, vogels en het landschap als gevolg van een nieuwe hoogspanningslijn.
Tennet neemt het signaal serieus. Maar die wijst ook op de noodzaak van de uitbreiding. Het elektriciteitsnet zit in grote delen van Nederland bomvol - ook in Noord-Holland. Om iedereen van stroom te kunnen voorzien, moet TenneT het elektriciteitsnet de komende jaren flink uitbreiden. Naast twee nieuwe hoogspanningsstations in Noord-Holland Noord ziet TenneT ook een nieuwe hoogspanningslijn als een noodzakelijke investering voor de energietransitie. De nieuwe hoogspanningslijn komt tussen Beverwijk-Oostzaan en Middenmeer te staan en bestaat uit 100 tot 150 hoogspanningsmasten.
Natuurorganisaties en vogelwerkgroepen maken zich zorgen omdat zij vinden dat hoogspanningslijnen schade aanrichten aan de natuur en het landschap. Ook maken ze zich zorgen om de miljoenen vogels die langs de hoogspanningslijn moeten vliegen. Deze week uitten ze die zorgen in een brief aan TenneT.
Hoogspanningslijnen blijken regelmatig (dodelijk) gevaarlijk te zijn voor vogels. Ieder jaar vliegen in Nederland 800.000 tot één miljoen vogels tegen een hoogspanningslijn aan. Hoeveel dat er zijn in onze provincie, dat houdt niemand bij. (tekst loopt door onder de foto)
De vijf mogelijke routes voor de nieuwe hoogspanningslijn (foto: NH Nieuws)Deze 'draadslachtoffers' raken voornamelijk de dunne, bovenste bliksemdraden die tussen de masten gespannen zijn, legt ecoloog Jac Hakkens uit, die al vijf jaar bij TenneT werkt en zich bezighoudt met het beschermen van vogels. "Die draden zijn dunner dan de dikkere stroomdraden die eronder hangen en zijn daardoor moeilijker te zien waardoor ze een gevaar voor vogels vormen. Dat gebeurt meestal 's nachts of als het schemert. Maar ook bij mist of motregen." Met name zwanen en ganzen, maar ook weidevogels komen vaak slaags met de bliksemdraden en raken daardoor gewond of komen zelfs te overlijden.
"Dit is een belangrijk natuurgebied voor weidevogels zoals kieviten, tureluurs en grutto's", zegt Martijn de Jong van Landschap Noord-Holland tegen NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal. "Daarnaast heeft de aanleg van 30 tot 40 kilometer aan masten een grote impact op het landschap"
De nieuwe masten zorgen voor extra verstoring voor weidevogels, zegt De Jong, waardoor zij de omgeving uit de weg zullen gaan als broedgebied. "Deze vogels houden van uitzicht. Ze willen roofvogels van ver weg zien aankomen, terwijl roofvogels zelf zo'n mast als uitkijktoren gebruiken. Binnen een straal van 300 meter aan weerszijden van een mast gaat dus geen weidevogel zitten. Dat betekent dat over de hele linie een gebied van zeshonderd meter breed niet langer geschikt is als broedplaats."
Hans Stapersma, vertegenwoordiger van de vogelwerkgroepen, maakt zich eveneens zorgen. Vooral omdat hij vreest dat de nieuwe hoogspanningslijnen de leefgebieden van vogels in tweeën splijten. "Dit tracé doorsnijdt gebieden waar grote aantallen goudplevieren overwinteren en die tevens slaapplaatsen van lepelaars en grote zilverreigers zijn", schrijft hij in de brief aan TenneT.
Ondanks hun zorgen, begrijpen de inzenders van de brief wel de noodzaak om het elektriciteitsnet uit te breiden. "We realiseren ons dat het niet mogelijk is om dit soort grote ruimtelijke ingrepen te doen zonder impact op natuur en landschap." zegt De Jong. (tekst loopt door onder de foto)
Varkenskrullen op bliksemdraden, zo ziet dat er uit. (foto: TenneT)Hakkens snapt de zorgen van natuurorganisaties en werkgroepen en hoopt dat hij met TenneT het aantal 'draadslachtoffers' kan verminderen. Daarvoor zijn al maatregelen genomen. Met varkenskrullen, die volgens TenneT bewezen effectief zijn, wordt het dunne bliksemdraad zichtbaarder, waardoor vogels er minder snel tegenaan zouden vliegen. Met de varkenskrullen zouden volgens Hakkens zestig tot zeventig procent minder slachtoffers vallen.
Maar TenneT heeft meer maatregelen op het oog: de zogeheten firefly, een markering die met een klem kan worden bevestigd aan de bliksemdraad, moet het aantal slachtoffers ook laten dalen. Van deze maatregel heeft Hakkens grote verwachtingen: de firefly laat het aantal 'draadslachtoffers' volgens hem met 90 procent dalen.
Maar ondanks de maatregelen die het aantal slachtoffers bij hoogspanningslijnen aanzienlijk moet verminderen, zijn de natuurorganisaties en vogelwerkgroepen er nog niet gerust op. Zij zien de hoogspanningslijnen liever helemaal niet boven de grond uitkomen en pleiten ervoor om ze ondergronds aan te leggen. Maar dat is vanwege de afstanden van de lijnen niet mogelijk volgens TenneT.
Er zijn vijf mogelijke routes voor de nieuwe hoogspanningslijn uitgestippeld door TenneT (zie afbeelding eerder in artikel), waarvan de een schadelijker is voor de natuur dan de ander, denkt De Jong. Zijn voorkeur gaat, net als die van de andere natuurorganisaties, uit naar de rode of de lichtblauwe route. De lichtblauwe route gaat door de Schermer en langs Heerhugowaard.
In de tweede helft van dit jaar kunnen provincie en gemeenten een advies uitbrengen over de keuze voor de route. Vervolgens kiest een minister in april 2026 welke route gebruikt gaat worden voor de hoogspanningslijn. Naar verwachting beginnen in 2030 de werkzaamheden.
